Durg Sanvardhan - Kille Prabalgad

महाराष्ट्र म्हणजे नैसर्गिक विविधतेने नटलेला प्रदेश. महाराष्ट्राची खरी ओळख असणारा राखट सह्याद्री!! आकाशात झेपावणारे उत्तुंग कडे आणि किर्र जगलांने व्यापलेला खोलचखोल दरय़ा. ह्याच वनांचा आधार घेत कित्येक हजारवर्षे प्राणीमात्रांचा अधिवास बनला आहे. ह्याच कड्यांचा दरय़ातुन उगम पावणारय़ा कॄष्णा, गोदावरी अश्या पवित्र नद्द्यांचा पाण्यावरच महाराष्ट्रधर्म वाढीला लागला. चालुक्य, सातवाहन, शिलाहार, यादव अशा अनेक राजवटींनी महाराष्ट्राची किर्ती सातासमुद्रापार नेली. महाराष्ट्राची संस्कॄती जतन आणि संरक्षणा करण्यासाठी त्या त्या काळातील राजवटींनी ह्या सह्याद्रीच्या माथ्य़ावर किल्ले उभारणी केली. आपापल्या गरजेनुसार गिरिदुर्ग, वनदुर्ग, भुईकोट आणि जलदुर्ग अश्या किल्लांची उभारणी झाली. यादुर्गरत्नांनीच महाराष्ट्राच्या प्रदेशाची वर्षानुवर्षे रक्षण केले. नुसत्या स्थानिक राज्यकर्त्यानी नव्हेतर परदेशी आक्रमकांनी सुध्दा ह्या प्रदेशात किल्ले उभारले. किल्ल्यांचे जे प्रमुख चार पडतात त्यातील सर्व प्रकारातील किल्ल्याचे प्रकार महाराष्ट्रात आढळतात.
या ट्रेक आधी मी अगदीच अनोळखी होतो या विषयाशी पण हा विषय अतिशय नाजूक व महत्वाचा आहे . आपल्या राजानं हा अनमोल ठेवा आपल्या हाती सोपवला आहे तो आपण सांभाळण्यास पूर्णपणे असमर्थ आहोत हे आज आपल्या गाद किल्ल्यांची अवस्था पाहून कळले . परदेशातील लोक त्यांच्या राजा अथवा कोणीही महत्वाच्या व्यक्तीची आठवण म्हणून त्यांची एक एक वस्तू ती मालमत्ता असुद्या किंवा त्यांची इतर काही सामान असुद्या फार काळजी पूर्वक जपून ठेवतात आणि आपण आपल्या आहेत त्या गाद किल्ल्यांची साधी देखभाल हि करू शकत नाही आहोत हि अतिशय शरमेची बाब आहे .  
दुर्ग संवर्धन अंतर्गत अनेक विषय येतात 
१. ऐतिहासिक वस्तूंचे संवर्धन 
२. कचरा व्यवस्थापन आणि निर्मूलन 
३. सुरक्षित मार्ग करणे 
४. पाण्याचे स्त्रोत स्वच्छ ठेवणे 
५. वृक्षसंपदेचे संवर्धन 
६. माहिती फलक 
आताच भेट दिलेल्या प्रबळगड या किल्ल्याची एक बाजू  काळा बुरुज या असा पासचा परिसर स्वच्छ करून दुर्ग संवर्धन च्या  वाटचालीत थोडासा हातभार . 

दुर्ग किल्ल्यांचे वारकरी : प्रबळगड ट्रेक